Janny Bergsma – Voedselbank Opsterland
Janny Bergsma (64) uit Nij Beets is al vanaf de eerste dag vrijwilligster bij Voedselbank Opsterland, die sinds mei 20 jaar bestaat, hoewel dat samen met de ongeveer 70 andere vrijwilligers niet uitgebreid is gevierd. Er zijn in de gemeente Opsterland helaas mensen die onder de armoedegrens leven, en die kunnen elke vrijdag naar de voedselbank in Gorredijk of Ureterp komen om gratis boodschappen te doen. De landelijke organisatie werkt uitsluitend met vrijwilligers en is geheel afhankelijk van voedselgiften van winkels en financiële donaties.
Je bent al vanaf dag 1 bij de voedselbank betrokken. Waarom besloot je om er voor te gaan werken? ''Ik ben er inderdaad al vanaf de oprichtingsvergadering bij. Ik had al eens tegen mijn man gezegd dat als er hier ook een voedselbank zou komen, het wel wat voor mij zou zijn.'' Wat is de reden waarom je dat vond? ''Nou, ik ben niet iemand voor de zorg, dat ligt me niet echt, maar ik ben wel heel sociaal. En dit vind ik een mooie manier om mensen te helpen. Ik hoef niet hun problemen op te lossen, maar kan ze wel de helpende hand reiken. Voedsel is een basisbehoefte van mensen, en ik vind het belangrijk dat iedereen genoeg te eten heeft. Daarom vind ik dit een heel goed initiatief, en ook vanwege de voedselverspilling. Ik ben er op tegen dat er heel veel voedsel wordt weggegooid, terwijl er mensen zijn die bijna geen eten kunnen kopen.''
Hoe zag die hele beginperiode er voor jullie precies uit? ''Toen ik 20 jaar geleden bij de voedselbank begon, bestond die nog maar 4 jaar in Nederland. Dus toen was het nog echt pionieren. Nu is het een landelijke organisatie, die producten aan alle voedselbanken levert, maar in die tijd waren we bijna helemaal afhankelijk van de lokale supermarkt. Van het ruime aanbod dat we nu hebben, was totaal nog geen sprake. Al hadden we toch altijd wel een mooi pakket. Nu is er trouwens een nieuw systeem. Mensen krijgen niet meer een door ons samengesteld voedselpakket, maar komen hier echt winkelen, en kunnen dus in hun wagentje stoppen wat ze willen.''
Jullie moesten het toen helemaal zelfstandig opzetten. Met hoeveel mensen hebben jullie dat gedaan? ''Een stuk of 6 personen, en de eerste maand waren er nog maar 4 klanten. Dat waren de mensen die de stap durfden te zetten. We hebben jaren in Gorredijk rond de 30 huishoudens gezeten. Het waren bepaalde buurten waar het van mond tot mond ging en steeds meer mensen er gebruik van gingen maken. Het tv-programma Een Dubbeltje Op Z'n Kant met het gezin van René Froger, heeft het taboe mede doorbroken. En toen is op een gegeven moment ook Ureterp erbij gekomen.''
Waar bestaan jouw werkzaamheden hier exact uit? ''Ik heb heel lang de voorraad gedaan, wat binnen kwam in het magazijn zetten, en op vrijdagmiddag het uitdelen. En helemaal in het begin heb ik ook nog even half op het secretariaat gezeten en de administratie op de computer gedaan, maar dat is niks voor mij.'' Jij werkt dus nog het liefst op de vloer? ''Ja, maar een beetje coördineren vind ik ook leuk. Toen we naar dit pand verhuisden, heb ik het nieuwe winkelsysteem helemaal mee opgezet en bedacht.'' Wat voor reacties krijg jij van mensen voor het werk wat je doet? ''Nou, dat is meestal erg positief. Kijk, er zijn altijd wel een paar die denken dat ze recht op alles hebben, maar de meeste mensen zijn heel dankbaar. Als die de winkel verlaten, bedanken ze je er ook altijd voor.'' Adviseer je de klanten ook nog in het maken van gezonde keuzes? ''We proberen op de basisstelling altijd redelijk veel gezonde producten te plaatsen, maar het is aan de mensen zelf wat ze kiezen.''
Hoeveel uren per week werk je voor de voedselbank? ''Nu alleen nog de vrijdagmiddag 4 tot 5 uren, en twee keer per maand is er een vergadering. Daar voor kwam ik ook altijd nog een halve dag per 14 dagen om op te ruimen.'' Doe je ook nog betaald werk? ''Ja, ik ben gastouder, dat ben ik ook altijd geweest naast mijn gezin met 4 kinderen. En ik doe al heel lang vrijwilligerswerk. Ik heb 10 jaar in de kerkeraad in ondermeer de diaconie gezeten, ben 5 jaar lang actief geweest bij de speel-o-theek, en werk nu mee aan open dagen in het openlucht museum in Nij Beets, en heb daar de catering opgezet. Ons hele dorp draait bijna op vrijwilligers. Het dorpshuis en de sportverenigingen helemaal, en in het zwembad wordt alleen maar de badmeester betaald. Het is een heel erg sociaal dorp.''
Is het centrale thema in jouw leven de zorg voor andere mensen? ''Ja, dat is wel zo ja. Mijn werk voor de kerk was ook echt sociaal werk, en daarom voor mij van groot belang.'' Speelt je christelijke achtergrond en overtuiging een grote rol? Is je geloof de drijfveer achter het werk dat je doet? ''Ik denk dat dat wel meespeelt. Dat is ook wel mijn doel in het leven, de zorg voor je naaste, dat is voor mij heel belangrijk. Bij de voedselbank werken mensen die het doen vanuit overwegingen met betrekking tot het milieu en de verspilling van voedsel, en vanuit het sociale gevoel. En daar zitten ook veel mensen van de kerk tussen. Dat zie je hier bij ons ook, we hebben toch wel veel kerkelijke vrijwilligers.''
Het 20-jarig jubileum moet heel dubbel zijn, omdat er wel en niet reden voor feest is. Leeft dat gevoel bij jullie ook? ''Er zijn hier mensen die zelfs lang moeite hadden met het organiseren van een vrijwilligersdag, en zeiden: koop er maar eten voor. Ook al komt het geld voor die activiteiten vaak uit een ander potje.'' Hoe denk je daar zelf over? ''Ik vind dat het voor de organisatie toch wel belangrijk is dat je ook eens iets voor de medewerkers doet. We hebben het nu niet echt gevierd, maar wel een stukje taart bij de koffie gehad. Ik denk dat we het met 25 jaar wel zullen vieren. En twee jaar geleden was er nog de opening van het nieuwe pand.'' Hoop je ook dat het over 5 tot 10 jaar niet meer nodig is dat dit er is? ''Nou, ik weet niet of dat... daar richt ik mijn hoop niet op. Want ik weet dat er in Opsterland sowieso tussen de 30 en 35 gezinnen zijn die wel in deze situatie zullen blijven zitten. Je mag natuurlijk hopen dat het anders gaat, maar de ervaring leert dat dat niet zo is.''
Hoe lang is je hele carrière als vrijwilligster tot nu toe geweest? ''In totaal bijna zo'n 25 jaar denk ik, maar goed, op school help je ook altijd al, dus eigenlijk is het langer.'' Je gaat over ongeveer 3 jaar officieel met pensioen. Gaat de vrijwilligster Janny Bergsma dat dan ook? ''Dat denk ik niet. Zo lang als ik het mooi vind, ga ik er nog mee door. En ik moet me er goed bij voelen.'' Kan het wat jou betreft nog wel zo'n 10 jaar duren voordat je stopt? ''Ik denk het wel. Als ik me nog goed voel, en gezond blijf, want dat weet je natuurlijk niet.''
interview en foto: Jan ten Brink
Voedselbank Opsterland
Jan Eisengastrjitte 2 Gorredijk
contactpersoon:
secretaris Jan Sijtsema
06-22627218
info@voedselbankopsterland.nl
www.voedselbankopsterland
